Alleen Scheltens & Abbenes kunnen een oud, gevlekt karpet omtoveren tot romantisch zeelandschap van mysterieuze schoonheid. Een bus tapijtreiniger, een scherp oog en een streng concept is het enige dat ze nodig hebben.
MacGuffin is een van de raarste en spannendste tijdschriften van Nederland. Het magazine van Amsterdamse origine stelt ieder halfjaar een voorwerp centraal: een broek, bal, fles, kast. Heel gewone dingen maar wat de essayisten, vormgevers en kunstenaars van dienst ermee doen is allerminst alledaags.
Weinig kunstenaars passen beter bij de MacGuffin-aanpak dan Maurice Scheltens en Liesbeth Abbenes. Het duo staat bekend om zijn reclamewerk, vooral voor modemerken, maar de foto’s blijven moeiteloos overeind als autonome kunst – zoals hun Foam-solotentoonstelling in 2019 weer eens bewees. Het werk van Scheltens & Abbenes is een kruising van productfotografie, installatiekunst en illusionisme. En het is dan ook nog eens esthetisch extreem sophisticated.
Schilderen met schoonmaakmiddel
MacGuffin vroeg het tweetal voor de editie getiteld The Rug. Zoals gebruikelijk deden de kunstenaars eerst materiaalonderzoek. Ze leenden tweedehands karpetten van een kringloopwinkel en kochten een stevige voorraad tapijtreiniger. Al wrijvend en boenend ontdekten ze dat ze konden schilderen met het schoonmaakmiddel. Op een knalgroen tapijt loopt het geometrische patroon over in een zachtjes rollende branding met schuimkoppen die dik als room op de golven liggen.
En van een gelige vloermat zijn de geborstelde polen zo loeischerp in beeld gebracht dat ze eruit zien als zandkorrels. De warme, intieme huiselijkheid die vloerbedekking oproept loopt hier naadloos over in rauwe, onvoorspelbare natuur. Binnen wordt buiten en vice versa.
Een kameleontische drietrapsraket
Op de bladzijden van MacGuffin leverde dat een even surrealistisch als romantisch beeld op. Maar voor de tentoonstelling in The Ravestijn Gallery hebben Scheltens & Abbenes er nog een vertaalslag overheen gegooid. De foto is uitvergroot tot vloerkleedformaat en in een plexiglas doos gehangen, met de onderkant licht krullend alsof hij net is uitgerold. Het tapijt dat zeezicht werd en vervolgens foto, is weer tapijt. Een kameleontische drietrapsraket die terugkeert bij de bron maar er toch ook weer iets anders van maakt.
Die transformatie van foto’s uit eigen archief passen de kunstenaars toe in meer werken, waar beeld en beeldbehandeling elkaar spiegelen. Zo drukten ze een foto van een wasmand vol sjaaltjes af op een groot stuk zijde, een reuzensjaal. De afbeelding van zestien perfect gestapelde jassen reproduceerden ze als posters die op eenzelfde, haarscherpe manier op elkaar liggen.
Niet alleen effect
Het is onvoorstelbaar hoeveel effect Scheltens & Abbenes weten te sorteren met zeer eenvoudige middelen, een scherp oog en een streng concept. Maar het is niet alleen effect – dan zou het een kunstje zijn of misschien zelfs kitsch. De kunstenaars verbloemen of verdraaien juist niets, de sjaaltjes en karpetten doen zich niet voor als iets anders. Wel wordt er een laag aan toegevoegd en dat gebeurt niet op een of-of-manier. Bij Scheltens & Abbenes is het altijd en-en. Je ziet het tapijt, het strand en de foto niet beurtelings, maar allemaal tegelijk.
