Scheltens & Abbenes fotograferen liever dingen dan mensen. ‘Modellen bewegen voortdurend, hopeloos’

„Kijk, hier kan je zien hoe alles er straks uit gaat zien.” Liesbeth Abbenes en Maurice Scheltens, samen het fotografenduo Scheltens & Abbenes, tonen de maquette van de zaal met daarin hun tentoonstelling die op 1 oktober opent in CODA Museum in Apeldoorn.

De maquette staat opgesteld in hun studio in Amsterdam-Noord, in de grote oude aardappelloods die ze acht jaar geleden zelf verbouwden tot een woon- en werkruimte. In het minimuseumzaaltje hangen, piepklein, de foto’s die ze maakten van objecten uit het archief van het museum; oud speelgoed, kleerhangers, fietsbanden, vaandels van muziekverenigingen, een verbleekt mannenhemd.

Er hangt een minuscuul lapje stof – op die plek komt straks in Apeldoorn een halftransparant doek van 2.70 bij 3.20 meter waar een foto van jurken uit het museumarchief op geprint is. De glazen vitrinekasten en de karren waarin hun foto’s straks tentoongesteld gaan worden, zijn nagemaakt met gaas en piepschuim, en staan tot op de millimeter op de juiste plek in het zaaltje. „Ja”, lacht Liesbeth Abbenes, „zo weten we zeker dat het precies wordt zoals wij het willen.”

Zo doen ze dat met alles, niet alleen in hun werk. Hun huis is zo ontstaan: eindeloos tekeningen maken, kleuren testen, proberen, informatie stapelen en zo tot een totaalbeeld komen. En als Scheltens met hun zoon een skateboardramp maakt voor op het schoolplein, dan ziet dat er gewoon heel goed uit. Abbenes. „Ook in zo’n klus dagen we onszelf graag uit. We denken nooit: zo is het wel goed. Het kan altijd beter. Onze kinderen worden daar wel eens gek van.”

„We raakten al snel gefascineerd door de verpakkingen”, zegt Abbenes. „Veel objecten worden bewaard in grote, lichtbruine kartonnen dozen. Die vonden we gelijk zó mooi. En ook hóé die voorwerpen er dan in lagen. Dat is een belangrijk deel van de tentoonstelling geworden. Door de voorwerpen in hun verpakking te fotograferen, gaan die dozen als een soort lijst fungeren.”

Scheltens: „We wilden niet een document maken van: kijk, dit en dit is hier aanwezig in het archief. Het zou veel meer moeten gaan over: hóé kan je zoiets bekijken, puur visueel. We keken niet zozeer naar wát het was, of wie het gemaakt had.”

Waar ze wél naar keken: naar materiaal, naar vorm en kleur. Naar de details die de historie van een object verraden: een rafelrand, verkleuring door het licht. Hoe het ingepakt is – een doorschijnend vloeipapier dat nog gedeeltelijk over een vaandel ligt wordt niet teruggevouwen – juist die transparante laag die er zo ontstaat interesseert ze. Door van bovenaf te fotograferen en sterk in te zoomen, worden het soms bijna abstracte beelden.

Scheltens: „Zo’n wit houten speelgoedstoeltje, dan moet je echt even goed kijken: wat zie ik nou eigenlijk?”

Abbenes: „Ja, die ligt ook wel echt heel lekker in z’n doos.”