Twee jaar geleden bestormden aanhangers van Donald Trump het Capitool. Amerikanen van heinde en verre droegen een zee van vlaggen met zich mee. Wat is het verhaal van al die kleuren en symbolen?
Be there’, twittert Donald J. Trump op 19 december 2020. ‘Will be wild!’ De Amerikaanse president heeft net de verkiezingen verloren. Hij verzoekt zijn achterban op 6 januari 2021 naar Washington D.C. te reizen voor een protest. Honderdduizenden doen dat – en wild wordt het.
De beelden zijn iconisch. Een woeste menigte kolkt rond het Amerikaanse Congres, om er tenslotte binnen te vallen. De bestormers zwaaien met vuurwapens, hockeysticks en – niet te missen – talloze vlaggen.
Kunstenaar Thomas Kuijpers (37) raakt van deze vlaggen in de ban. Hij spoort ze online op, bestelt en verzamelt ze. Wat staat erop? Waar staan ze voor? En wat vertellen ze ons over wie erbij waren op deze historische aanval op de Amerikaanse democratie?
Dat Trump heeft verloren, beseft hij al vroeg. Juridische stappen, hertellingen – niets levert een ander resultaat op.
Het protocol is duidelijk. Al 224 jaar erkennen Amerikaanse presidenten hun verlies, en dragen de macht vreedzaam over.
Maar Donald Trump heeft andere plannen.
Stop the steal
De president begint leugens te verspreiden. Fraude, zegt Trump. Híj heeft gewonnen. Zijn favoriete leus, gemunt door spindoctor Roger Stone: Stop the Steal.
De boodschap slaat aan.
Op 6 januari steken ‘Stop the Steal’-vlaggen uit de menigte in diverse varianten.
'Stop the Steal' is meer dan een leus. Er zit een strategie achter.
Alles draait om 6 januari 2021.
Dan moet het Congres de winst van Joe Biden formeel bekrachtigen, met een sleutelrol voor vicepresident Mike Pence. Als Pence weigert, denkt Trump, kan hijzelf aan de macht blijven.
Hoe meer aanhangers naar Washington tijgen, hoe hoger de druk. Wekenlang voedt Trump de volkswoede – met succes.
Op 6 januari 2021 houdt Trump, op een steenworp afstand van het Capitool, een toespraak voor tienduizenden toehoorders. Mannen, vrouwen, gezinnen met kinderen.
In de mensenmassa zijn niet alleen individuen te ontwaren. Verschillende organisaties voeren hun vlaggen.
VDARE
Dit verre, koloniale verleden is een geliefd referentiekader bij de betogers. Vooral het jaar 1776 springt eruit.
De 13 sterren zijn de Amerikaanse koloniën, de latere staten, die opstonden tegen de Britten. In 1776 werd door hen de onafhankelijkheidsverklaring ondertekend.
Dit wordt de Betsy Ross-vlag genoemd. Ross (1752-1836) was een kleermaakster uit Philadelphia die volgens de overlevering de eerste versie van de Amerikaanse vlag ontwierp. (Historici weerspreken dat.)
Op sommige vlaggen omkransen de 13 sterren een ander symbool: de Romeinse ‘III’.
Three Percenters
Dit is het symbool van de ‘Three Percenters’. Geen vastomlijnde organisatie, eerder een ideologie die door verschillende groepen wordt omarmd.
De ‘III’ staat voor de (onbewezen) overtuiging dat slechts 3 procent van de Amerikanen vocht voor onafhankelijkheid.
Op 6 januari 2021 wordt met verschillende ‘III’-vlaggen gezwaaid.
George Washington
‘Een vrij volk moet niet alleen gewapend en gedisciplineerd zijn, maar ook voldoende wapens en munitie bezitten om een onafhankelijke status te behouden van eenieder die probeert hen te misbruiken, inclusief hun eigen overheid.’
Dit citaat is van George Washington, Amerika’s eerste president.
De Capitoolbestormers trekken een parallel. De Britten toen en de Amerikaanse regering nu: beide bedrijven tirannie. Echte patriotten komen daartegen in verzet.
Precies zoals Donald Trump het hen heeft voorgehouden.
Tijd voor gewapend verzet.
Talloze Trump-aanhangers torsen op 6 januari 2021 hun vuurwapens mee naar de hoofdstad.
Door de oortjes van de veiligheidsagenten kaatsen zorgen over aanwezige pistolen en machinegeweren.
De vlaggen over het ‘2nd Amendment’ zijn moeilijk te missen: het grondrecht op wapenbezit is een hoofdmotief.
Donald Trump krijgt, vlak voor hij het podium betreedt, een waarschuwing. Gewapende aanhangers zouden proberen langs de beveiliging te komen. Trump vraagt om de detectiepoortjes weg te halen.
‘Het kan me niet schelen dat ze wapens hebben’, zegt hij. ‘Ze zijn hier niet om mij pijn te doen.’
Trump wéét dat hij spreekt tegen gewapende mensen.
Desondanks draagt hij ze op om te marcheren naar het Capitool. ‘Als je niet vecht’, zegt Trump, ‘heb je straks geen land meer.’
Het publiek scandeert: ‘Vecht voor Trump!’
De president antwoordt: ‘Dankjewel!’
Vechten doen ze. Ruim 2.000 Trump-aanhangers beuken hun weg door de gangen van het Capitool. De vlaggen gaan mee naar binnen, waaronder – voor het eerst in de geschiedenis – een ‘Confederate Battle Flag’.
Confederate Battle Flag
Deze vlag uit de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) was een symbool van het Zuiden, dat vocht voor behoud van de slavernij. Sindsdien is de Confederate Flag omarmd door onder meer extreemrechts.
Oude symbolen krijgen op 6 januari 2021 nieuw leven.
Zo ook deze nog oudere vlag. Knalgeel met een ratelslang.
Gadsden Flag
De ratelslang moet een typisch Amerikaans dier voorstellen – dat alleen aanvalt wanneer het wordt bedreigd.
De slang is een populair symbool op 6 januari.
Deze valt niet aan, maar ligt in stukken die bestaan uit verschillende Amerikaanse staten.
Join, or Die
De tekst ‘Join, or die’ wordt toegeschreven aan Benjamin Franklin. Een oproep tot verenigd verzet.
Zo zagen veel Capitoolbestormers hun rol die dag. Gezamenlijk in opstand tegen een corrupte, tirannieke overheid.
Zoals Donald Trump het hen had voorgehouden.
‘Keep America Great’ is Trumps herverkiezingsslogan. Een variatie op zijn oudere leus ‘Make America Great Again’, oftewel: MAGA.
De populairste MAGA-variant op 6 januari is afkomstig van de Amerikaanse ‘superstore’-keten Walmart.
‘America First’ is een minstens zo beroemde leus. Ook door Donald Trump omarmd, maar niet bedacht.
America First
President Woodrow Wilson muntte ‘America First’ in 1916. Het was een pleidooi voor Amerikaanse neutraliteit tijdens de Eerste Wereldoorlog. 
In 2019 verscheen van West het album Jesus is King. Ook die tekst was leesbaar rond het Capitool. Dat hoeft overigens geen verwijzing naar Kanye te zijn.
Religie is op 6 januari 2021 alomtegenwoordig.
‘Amen’, schreeuwen bestormers in het Capitool. ‘Amen! Amen!’ In de plenaire zaal wordt gebeden. Veel vlaggen staan vol christelijke symbolen.
Trump vocht voor de christelijke Amerikanen. Hij zou hun religieuze idealen verwezenlijken. Het grondrecht op abortus zou hij afschaffen.
Binnen de evangelische gemeenschap, de grootste van het land, wordt Trump als redder gezien. Zijn verkiezingsleugen wordt door velen omarmd – ook op 6 januari 2021.
Baucent
Ook aanwezig zijn de zelfverklaarde Tempeliers, gemodelleerd naar een eeuwenoude katholieke ridderorde. Op 6 januari zwaaien ze met verschillende varianten van hun zogeheten ‘Baucent’.
De president krijgt van zijn achterban een haast mythische status toegedicht. Een actieheld, met bovenmenselijke krachten.
Trump bulkt van de spieren, als jarentachtigicoon John Rambo.
Hij berijdt al schietend een velociraptor.
Leidt trots tanks de frontlinie in.
Grappige memes – kun je denken.
Maar hoe humoristisch zijn deze vlaggen echt? Ze wapperen tijdens de bestorming van het Amerikaanse Congres. Ironie en ernst zijn moeilijk te ontwarren.
Donald Trump heeft, vanaf zijn eerste kandidaatstelling, een bijzondere relatie met de internetcultuur. Memes en complottheorieën vormen een grimmige symbiose. Ze verbeelden een Trump die strijdt tegen het absolute kwaad.
QAnon is de bekendste.
QAnon is een labyrintische complottheorie met Donald Trump als messias tegen een globalistisch kabaal van linkse pedofielen. Op 6 januari 2021 is QAnon overal zichtbaar.
Een bekende slogan geassocieerd met QAnon is de hashtag #ReleaseTheKraken.
KRAKEN
Kunstenaar Thomas Kuijpers, die de vlaggen verzamelt, onderzoekt in zijn werk het spanningsveld tussen online beleving en de echte wereld.
‘Op weinig plekken troffen die twee elkaar zo raak als tijdens de Capitoolbestorming’, zegt hij. ‘De onschuld gaat snel verloren wanneer het virtuele fysiek wordt.’
KEK
Meer vlaggen op 6 januari 2021 hebben militaire connotaties.
De vlag van het Korps Mariniers, bijvoorbeeld, of die van ‘Veteranen voor Trump’, zelfverklaarde veteranen die meedoen aan de bestorming van het Capitool.
De zogenoemde ‘Blue Lives Matter’-vlag heeft geen militaire, maar politionele achtergrond.
Blue Lives Matter is een tegenbeweging van Black Lives Matter die aandacht vraagt voor racistisch politiegeweld.
Er wapperen ook Red Lives Matter-vlaggen – voor de brandweer.
Andere vlaggen zijn een combinatie, aangevuld met groen voor het leger.
Op 6 januari 2021 komen vijf mensen om het leven – onder wie één politieagent.
Vier andere agenten plegen later zelfmoord.
WOMEN FOR TRUMP
Mannelijkheid en vrouwelijkheid zijn op 6 januari 2021 een thema.
Verschillende vlaggen richten zich op – of tegen – seksuele identiteit.
Straight Pride Vlag
Niet alleen anti-queer retoriek is te ontwaren.
De klassieke regenboogvlag, het symbool van Pride, is er ook. En er wappert een speciale variant voor Trump.
Niet alle vlaggen op 6 januari 2021 zijn Amerikaans. Ook andere landen blijken vertegenwoordigd.
De buitenlandse vlaggen symboliseren meestal een (vermeende) politieke parallel.
TIBET
Net als de dragers van de vlag van Hongkong.
Hongkong was vanaf 2019 toneel van grootschalige protesten. Miljoenen mensen gingen de straat op om de autonomie van Hongkong te bewaken. Dat bleek tevergeefs.
Ook de Zuid-Vietnamese vlag symboliseert onderdrukking.
Deze vlag stamt van vóór de huidige Socialistische Republiek Vietnam. Hij wordt ook wel de ‘Vrijheidsvlag’ genoemd, vooral gebruikt door de Vietnamese diaspora. In Vietnam is hij verboden.
IRAN
Ook vlaggen van Irans aartsvijand Israël zijn op 6 januari aanwezig.
Trump nam als president een historisch – en controversieel – besluit. Hij verklaarde Jeruzalem tot hoofdstad van Israël. De Amerikaanse ambassade verhuisde hij van Tel Aviv naar Jeruzalem.
