Zoals een abstract schilderij alleen maar beweging, contrast en textuur in verf kan zijn, zo wil Nico Krijno de fotografie loswrikken uit de fysieke wereld. Hij wil geen afbeeldingen maken maar beelden, foto’s die gaan over de scheppende kracht van fotografie. In zijn experimentele collages rekt hij de grenzen op van wat nog net herkenbaar is maar heel makkelijk iets anders kan worden. Het is een balanceeract met in de hoofdrollen een scanner en een rusteloos oog dat telkens weer op zoek is naar nieuwe vrijheden.
The Constellation #032, 2022 © Nico Krijno / courtesy The Ravestijn Gallery
“Ik ben een fotografienerd”, verklaart Nico Krijno. “Fotografie is een relatief jong medium, een beetje stijf en met de nodige beperkingen. Maar ik voel en weet dat het zoveel meer kan zijn. Ik ben niet geïnteresseerd in het weergeven van de wereld door middel van mijn camera."
"Nieuwe werelden wil ik maken, met een eigen mythologie en archetypen, waar de onderlinge verbanden verrassend anders liggen dan we gewend zijn.” - Nico Krijno
Collage is de taal die de Zuid-Afrikaan gebruikt om zijn ambitie vorm te geven. “Ik dacht altijd dat collage gedateerd was, iets van het verleden, maar het bij elkaar voegen van beelden en ze bewerken geeft me de mogelijkheid iets nieuws te creëren. Tot voor kort maakte ik fysieke collages. Ik verzamelde allerlei spullen, vaak afval en ander waardeloos geacht materiaal, en bouwde daar sculpturen mee. Die fotografeerde ik terwijl ze uit elkaar vielen of nadat ik ze telkens een beetje aanpaste. De resulterende foto’s haalde ik daarna door Photoshop om het oog nog meer in de luren te leggen.”
The Limits of Representation, 2022 © Nico Krijno / courtesy The Ravestijn Gallery
IMPRESSIE VAN BEWEGING
Toen de coronapandemie toesloeg, ging ook Zuid-Afrika massaal op slot en kon Krijno niet meer naar buiten. “Ik stond net op het punt een kleine tournee te maken, met tentoonstellingen in Australië en Denemarken. Mijn vrouw en twee kleine kinderen waren tijdelijk elders en ik zat helemaal alleen in isolatie. Het was enorm frustrerend.”
Binnen onafzienbare tijd wist Krijno die tegenslag echter constructief om te buigen. “Ik dook mijn beeldarchief in en ging experimenteren met een scanner. Eindeloos veel beelden haalde ik door die machine, vaak dingen met een Zuid-Afrikaans onderwerp zoals boeken over lokale planten. Ik legde laag over laag. Soms vouwde ik een afbeelding of trok ik hem al van de scanner terwijl die nog bezig was waardoor de impressie van beweging ontstaat. Het is heel opwindend om te doen, een soort live deejayen met beeld. En er is geen Photoshop aan te pas gekomen.”
Installation view of The Constellation at The Ravestijn Gallery
VEELKLEURIGE CONFETTI
De resulterende beelden bezorgen de kijker een milde kortsluiting in de hersenen. Telkens denk je iets te herkennen en toch vraag je je voortdurend af waar je nou eigenlijk naar staat te kijken. Close-ups van een masker en een voorouderbeeld lijken onder een dikke laag stof vandaan te komen en daarna bestrooid te zijn met veelkleurige confetti. Een stapel betonbrokken (maar het kan ook grijze cake zijn) tart de zwaartekracht. Soms lijkt een foto half gesmolten of lijkt het alsof je naar een ouderwetse buistelevisie kijkt waarvan iemand het beeld aan stukken trekt door er een zware magneet naast te houden.
Krijno’s collages kunnen gepresenteerd worden als individuele werken, gevat in een traditionele lijst. Maar hij print ze ook op lange rollen papier, die in de galerieruimte van het plafond afhangen als een verticale loper die het oog laat stijgen en dalen en onderweg alle kanten op stuiteren. En dan is er ook nog een bijbehorend boek.
“Er is geen echte hiërarchie tussen mijn beelden”, stelt Krijno. “Mijn foto’s ondersteunen elkaar en botsen voortdurend tegen elkaar aan. In het boek vormen ze samen een soort vertraagde animatievideo. Het gaat me om het ritme en het pallet. Ik maak heel veel foto’s en werk erg snel, anders wordt het log en plomp. Maar daarna maak ik keuzes op basis van het geheel.”
Krijno zweert hij bij de apparatuur van Nikon. “Mijn grootvader en moeder waren allebei fervente fotografen en gebruikten F3’s. De eerste camera die ik als kind kreeg was een Minolta en ik heb in het verleden ook Canons gehad, maar ik keer toch iedere keer terug bij Nikon. Momenteel gebruik ik een D850 en een Z7II. Ze liggen lekker in de hand en Nikon maakt goede, degelijke lenzen. Tot voor kort werkte ik nog analoog maar daar ben ik mee gestopt. Film is duur en omslachtig. Bovendien voelt het heel puriteins en nostalgisch.”
Installation view of The Constellation at The Ravestijn Gallery
DOENDE DENKEN
Krijno noemt zichzelf zonder aarzelen en vol overtuiging ‘fotograaf’ maar je zou hem ook conceptueel kunstenaar kunnen noemen. Het gaat hem niet zozeer om wat er wordt afgebeeld. Hij wil het kijken op losse schroeven zetten om daarmee ruimte te maken voor nieuwe interpretaties.
“Ik ben geïnteresseerd in een bepaalde mate van abstractie. Dat je bijvoorbeeld een vaas niet helemaal ziet, zelfs niet zeker weet of het wel een vaas is, maar dat het wel iets is dat je ooit gezien hebt. Hoe ver kun je een beeld uitkleden, de oorspronkelijke betekenis vernietigen en uit de brokstukken iets nieuws maken? Dat is het visuele spel dat ik speel. Het is een soort psychologische oogtest.”
Voor Krijno is maken een vorm van al doende denken. Een onbeteugelde experimenteerdrift koppelt hij aan een bijna maniakale productie. “Om inspiratie zit ik niet verlegen”, erkent hij lachend. “Ik heb heel veel ideeën, goede en slechte, en laat die allemaal toe. Dat is de vrijheid die ik mijzelf gun. En die vrijheid houdt me aan de gang.”
Studio view of Nico Krijno's studio
Naar het werk van andere fotografen kijkt hij vrijwel niet. “Ik ben bang dat het me beïnvloedt of beperkt. Ik kijk wel naar schilderkunst, van Romantiek tot modernistische abstractie. Maar ik woon heel erg afgelegen, ver uit de buurt van musea en galerieopeningen. Dat is ook wel fijn. Ik word weinig afgeleid.”
TUSSENPERIODES
Een periodieke tentoonstelling, vaak vergezeld van een publicatie, vormt de broodnodige adempauze in Krijno’s arbeidsregime. “Hoewel ik mijn oeuvre zie als één lang, aaneengesloten werk is het nodig om af en toe een periode af te sluiten. Dan kan ik een stap terug zetten en verwerken wat ik heb gedaan. Dan spendeer ik tijd met mijn twee jonge dochters en trek ik de natuur in. Je hebt hier bergen en schitterende, verlaten stranden.”
Maar ook tijdens zo’n tussenperiode is de camera nooit ver weg. “Ik zie de wereld door mijn lens en probeer hem voor mijzelf te verklaren via mijn camera. Mijn leven en mijn werk zijn versmolten en dat is de enige manier dat het klopt voor mij. Het is de eerlijkste manier. Het werk volledig te leven.”
The Constellation #059, 2022 © Nico Krijno / courtesy The Ravestijn Gallery
“Ik zie de wereld door mijn lens en probeer hem voor mijzelf te verklaren via mijn camera. Mijn leven en mijn werk zijn versmolten en dat is de enige manier dat het klopt voor mij. Het is de eerlijkste manier. Het werk volledig te leven.” - Nico Krijno
