Musea zijn nog altijd serieuze plekken, maar in De Warande in Turnhout mag je de serieuze frons thuislaten. Het maakplezier spat van de kunstwerken af.
Hoepelmachine van Leon de Bruijne met erachter twee assemblages van Wim T. Schippers. Beeld We Document Art.
Nee hoor, zelfs op een tentoonstelling die om 'fun' draait, verwachtte ik het niet. We waren pas een paar minuten binnen bij Making Fun in De Warande in Turnhout, iets over de Belgische grens. En ineens, toen een kunstwerk ons op een overdonderende, krankzinnige manier verraste, stonden we te lachen. Echt hardop te lachen van: 'Hahahahaa!' Daarna keken we elkaar verbaasd aan: 'Waar ging die rode hoepel nou ineens naartoe?'
Kunst is meestal niet om te lachen. Juist niet, zou ik bijna schrijven. Musea zijn nog altijd serieuze plekken. Het kan er best uitbundig aan toe gaan binnen de kunstwerken, maar de boodschap is vaak diepzinnig en doorwrocht. Te ondergaan met een denkfrons en hand aan de kin, en vooral: in stilte.
Die frons mag u gerust thuislaten als u naar deze vrolijk makende groepstentoonstelling gaat. Hier laten 39 (voornamelijk) Belgische en Nederlandse kunstenaars zich van hun grappigste kant zien. De jongste is 23, de oudste werd net 80, dat is uiteraard Wim T. Schippers. Ze maken gekke collages, bouwen een cactus van huishoudsponsjes, kleien belachelijke asbakken, of laten dus een machine een hoepel lanceren. Al bleek dat niet helemaal de bedoeling (zie kader).
'Beach Day', 2020 © Willem de Haan
Hoepelmachine bewijst wel meteen wat humor is: iets onverwachts. Een clou, een kwinkslag, een plottwist, iets dat je niet ziet aankomen of niet meteen begrijpt. Zulke grappen blijken ook prima zonder woorden over te brengen. Neem de grote foto Beach Day van de Nederlander Willem de Haan (25). Een strandtafereel. Een man in korte broek staat lekker in de zon. Daarachter ligt een vrouw op een handdoekje in de schaduw. Even drie keer met de ogen knipperen en dan zie je pas dat de man een grote foto van een wolk vasthoudt. Daarom zit die vrouw in de schaduw. Snapt u? Ach, vergeet het maar. Een (visuele) grap uitleggen is helemaal niet grappig meer.
Een grote plottwist, die ik nog niet als ‘funny’ had herkend maar eerder existentieel of filosofisch zou noemen, komt van Stijn ter Braak (27). Hij bouwde vorig jaar zijn badkamer na van afvalmateriaal en bedacht een wonderbaarlijk effectieve manier om de spiegel na te maken. Het is namelijk (spoiler alert) een gat. En daarachter bevindt zich diezelfde badkamer nog eens, helemaal nagemaakt in spiegelbeeld. Deze badkamer is een hoogtepunt, niet alleen binnen deze tentoonstelling, maar binnen de recente Nederlandse kunst. Vooral zelf gaan ervaren dus (van beide kanten).
Mijn Badkamer', 2021 door Stijn ter Braak. Beeld We Document Art.
Wat de kunstenaars in De Warande gemeen hebben is dat ze niet alleen de toeschouwer lol bieden, maar zichzelf ook. Het maakplezier spat van deze kunst af. Ze lijken hun kunst in eerste plaats voor zichzelf te hebben gemaakt. Gewoon, uit nieuwsgierigheid. Omdat soms, als je iets in je kop krijgt, je het er niet uit krijgt voor het er is.
Die nadruk op maakplezier onderscheidt deze tentoonstelling van andere overzichten van humoristische kunst, zoals de uitgebreide (en deels historische) tentoonstelling in het Frans Hals Museum in 2017. Het geeft de tentoonstelling iets tijdloos en universeels. Hier valt voor iedereen, ongeacht leeftijd of achtergrond, iets te vinden om van te glimlachen, te schrikken of om te schateren. En misschien krijg je zelf ook wel zin om iets mals te maken of te doen.
Kunstwerken van Manon Kündig en Klaas Rommelaere. Beeld We Document Art.
Met werk van:
Mohammed Alani, Paul Casaer, Jesse Cremers, Leon de Bruijne, Willem de Haan, Nikolaas Demoen, Fleur De Roeck, Kasper De Vos, Johan De Wit, Sam Druant & Justine Grillet, John Wood & Paul Harrison, Stephanie Lamoline, William Ludwig Lutgens, Simon Masschelein, Karl Philips, Marius Ritiu, Robbert & Frank Frank & Robbert, Manon Kündig & Klaas Rommelaere, Wim T. Schippers, Gunther Segers, Lieven Segers & Bernadette Sochacki, Stijn ter Braak, D.D. Trans, Roeland Tweelinckx, Charline Tyberghein, Ruth van Beek, Fran Van Coppenolle, Jan Vandeplancke, Hannelore Vandepoel, Rinus Van de Velde, Fleur van Dodewaard, Floris Vanhoof, Bram Van Meervelde, Hans Wuyts, de zwarte zusters
